Üniversitede Çan Eğrisi Nedir? Çan Eğrisi Not Nasıl Hesaplanır?

Türkiye’ de bir çok üniversitede kullanılan ve bir not sistemi olan Çan Eğrisi sistemi Nedir? Üniversiteye yeni girecek öğrencilerinde merak ettiği Çan Eğrisi Hangi Üniversitelerde var? Ayrıca araştırılanlardan biri de Çan Eğrisinde Herkes Geçebilir mi? Gelin birlikte tüm merak edilenleri öğrenelim…

Üniversitede Çan Eğrisi Nedir?

Genel olarak bir çok üniversite de kullanılan bir not sistemi olan Çan Eğrisi, göre notlar öğrencinin bireysel notlarından ziyade daha çok sınıfın genel olarak sahip olduğu not ortalamasının alındığı not sistemidir. Çan eğrisi klasik puanlama sisteminin aksine farklı ve daha zorlu bir not hesaplama sistemi olarak da bilinir. Çan eğrisi sisteminin kullanılmasındaki asıl amaç dersi alan öğrencilerin kendi aldıkları notlara göre değil, o dersi alan tüm öğrencilerin gösterdikleri performansa göre alınan ortalama ile değerlendirilmesidir.

Öğrencilerin notları çan eğrisinde hesaplanırken sınıfta ki tüm öğrencilerin sınavdan aldığı notlar hesaplanıp bu hesaplanan notların ortalaması alınarak Çan Eğrisi bulunur. Tüm sınıfın ortalaması sonucunda ortaya çıkan rakama ”CC” harfi verilir ve diğer harfler standart sapmaya göre belirlenir. Böylelikle dersten kalmanıza sebep olacak puan dilimleri de belirlenir. Fakat öğretim görevlisi çan eğrisi sistemine dilediği gibi karışabilme hakkına sahip olduğu için kalma puanının yüksek olması durumunda bunu insiyatifine bağlı olarak aşağı çekme hakkına da sahiptir.

Çan Eğrisi Not Nasıl Hesaplanır?

Çan eğrisi not sistemi normal sınav not sisteminden farklı bir hesaplama sistemine sahiptir. Bir dersten aldığınız geçme puanı diğer derste bambaşka olabilir. Çan eğrisinde ilgili dersin hocasının inisiyatifi de oldukça önemli. Çan eğrisinden sahip olunan sınıf ortalamasının 50 olduğunu varsayalım. Fakat ilgili akademisyen bu notu 70’e çıkarabilir. Kulağa sinir bozucu gelse de zaten bu sık sık yaşanan bir durum olarak görülmüyor.

Standart sapma genel olarak akademisyen tarafından belirlenen bir özellik olduğu için net bir şekilde hesaplama yapmak maalesef pek mümkün değil. Standart sapmayı 5 aldığımızı varsayalım ve sınıfın ortalamasını da 50 olarak alalım. Bu şekilde sonuç aşağıdaki gibi olacaktır.

50 – 54,99 puan aralığı CC
55 – 55,99 puan aralığı CB
60 – 64,99 puan aralığı BB
65 – 69,99 puan aralığı BA
70 ve 70 puan üstü ise AA olarak değerlendirilecektir.

Farklı bir şekilde tekrar anlatacak olursak;

(HBN* – Sınıfın HBN ortalaması) / Standart sapma) formülüyle aldığınız notlar Z Standart Notuna ve Z standart notları da (T=10Z+50) formülüyle T Notuna dönüştürülecek. Hesaplanan T Notu (TSkor), yeni notunuz olacak.

(*HBN=Ham Başarı Notu=Vize ve Final ağırlıklı ortalamanız)

Her öğrencinin T-Skoruna göre harfli başarı notu aşağıdaki TABLO-3 yardımıyla, sınıf düzeyine karşılık gelen T-Skoru sınır değerleri gözetilerek belirlenir.

Eğer bir öğrencinin notu sınıfın ortalama notuna eşitse, T-Skoru 50’ye eşit olacaktır.

Mesela, sınıf ortalamasının 69 olduğu durumda öğrencinin notu da 69 ise o not aralığında (sınıf düzeyinde) 50 T-Skoruna denk gelen harf notu CB; fakat sınıf ortalamasının 52 olduğu durumda öğrencinin notu da 52 ise o not aralığında (sınıf düzeyinde) 50 T-Skoruna denk gelen harf notu CC’ dir.

Bir diğer örnek verecek olursak;

Sınıfın ortalaması: 69
Standart sapma: 9
Sınav Ortalamanız: 50
Bu varsayıma göre (50-69)/9)=-2,111 daha sonra (10×-2,111)+50=28,89
Yeni notunuz 28,89 olarak belirlendi.

Yaptığımız varsayımlara göre aşağıdaki tablodan aldığımız harf notuna bakalım;

Sınıf ortalamamız 69 olduğu için TABLO-3’te “Çok İyi” grubuna bakıyoruz. Bağıl Değerlendirme Sistemi’nde dersteki sınıf ortalaması ve standart sapmaya göre hesaplanan T Notumuz 28,89 olduğu için harf notumuz FF olarak belirleniyor. Görüldüğü üzere bu şartlardaki bir öğrenci, Final’de ve Ham Başarı Notu’nda (Ağırlıklı Ortalama) alt sınır olan 50 puan şartını yerine getirmesine rağmen ilgili dersten geçer not alamayarak kalıyor!

En başta bahsettiğimiz gibi sınıf ortalaması ve standart sapma çok önemli. Yani formüle göre, öğrencinin T-Skorunu etkileyen iki faktör vardır; öğrencinin aldığı notun ortalama nottan uzaklığı ve sınıftaki notların standart sapması.

Öğrencinin notu sınıf ortalamasının üzerine çıktıkça T-Skoru artacak, tersi durumda da azalacaktır. Notumuz, sınıf ortalamasının altında ise (HBN-Sınıfın HBN ortalaması)/Standart sapma=Z formülünde sonuç eksi çıkacaktır. Dolayısıyla T=10Z+50 formülünde yeni notumuza (TSkor) negatif etki yapacaktır.

Ayrıca standart sapmanın çok büyük olması durumda Z değeri küçük çıkabilir. Bu da T değerine yani notunuza doğrudan etki yaparak alacağınız harf notunun düşük olmasına yol açıyor.

Ve aynı zamanda standart sapmanın düşük olduğu durumlarda da ortalamadan sapmaların T-Skoru üzerindeki etkisi daha yüksek olacaktır.

Çan Eğrisinin Avantajları ve Dezavantajları

Çan eğrisi sisteminin avantajları:

Yapılan bir sınav çok zor olduğu zamanlarda genel sınıf ortalaması düşük olacağı için çan eğrisinden alınan bir ortalama düşük alan birçok öğrencinin işine yarayacaktır
Sınıf ortalaması düşük olduğunda öğrenciler 40 puan aldığında bile CB harf notu ile geçmiş sayılabilir
Sınavlarda genel olarak AA almak çok kolay değildir ortalama 90 puan ve üzerinde AA almaya hak kazanırsınız. Fakat çan eğrisinin aktif olduğu durumlarda 65 puanla bile AA harf notu alabilirsiniz
Akademisyenler çevresel faktörlerde veya sınav esnasında oluşan olumsuz durumları çan eğrisinde olumlu bir faktör olarak kullanıp barajı düşürebilir. Bu durumun akademisyenin inisiyatifine kalmasıyla birlikte düşük baraj genel olarak öğrencilerin dersten geçmesini kolaylaştıracaktır

Çan eğrisi sisteminin dezavantajları:

Çan eğrisinin negatif bir etkisi olarak sınıf ortalamasının yüksek olduğu durumlarda 80 puan alsanız dahi harf notunuz düşük olabilir hatta sınıfta kalma durumuna bile düşebilirsiniz
Çan eğrisinde ortalama dışı çok yüksek veya çok düşük alan öğrenciler arasında sınıf içi rekabet yükselebilir
Çok fazla yaşanmaması ile birlikte çan eğrisi sınıf öğrencilerinin birbirlerine karşı temkinli davranıp not saklama vb. olumsuz durumların yaşanmasına sebebiyet verebilir.

İlginizi Çekebilir 👇

Bütünleme BÜT Sınavı Nedir?

Bizi Takip Edin: Öğrenci Gazetesi