Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı, Cumhuriyet’in 100. yılının “Türkiye Yüzyılı”na yaraşacak şekilde coşkuyla kutlanması amacıyla yurt genelinde ve yurt dışında çeşitli etkinlikler düzenleyecek. Gelin hep birlikte Cumhuriyetin Nasıl ve ne zaman ilan edildiğini inceleyelim.
Cumhuriyetin İlanı
24 Temmuz 1923’te Lozan Antlaşması imzalanmış, yeni Türk Devleti’nin bağımsızlığı kabul edilmişti. İkinci dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin toplanmasından 2 ay sonra 13 Ekim 1923’de Ankara Türkiye Devleti’nin Hükümet Merkezi oldu. Artık, mevcut rejimin isminin de bütün açıklığı ile konulması, yeni devletin başkanının seçilmesi gerekiyordu. O güne kadar Devlet Başkanlığı görevi, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı olarak Atatürk tarafından yürütülmüştü. Diğer taraftan bazı yabancı ülkeler de Lozan Antlaşması’nı onay için Türkiye’deki yeni devlet rejiminin daha açık şekilde belirlenmesini istiyorlardı.
Bu sıralarda, 27 Ekim 1923’te İcra Vekilleri Heyeti’nin istifası ve Meclis’in güvenini kazanacak bir kabine listesinin oluşturulamaması da bu soruna ivedi bir çözüm gerektirdi. İşte, iç ve dış şartların doğurduğu bu gelişmeler sonucu 29 Ekim 1923 akşamı cumhuriyet ilân edildi. Bu suretle yeni devletin yönetim biçimi bütün açıklığı ile ismini almış oluyordu. Cumhuriyetin ilânı ile “Egemenlik kayıtsız, şartsız milletindir” kuralı, artık devlet yönetiminde, en belirgin şekliyle yerini alıyor; demokrasiye giden yol daha aydınlık olarak çiziliyordu.
Nerede İlan Edildi?
Mustafa Kemal Atatürk’ün TBMM (Türkiye Büyük Millet Meclisi) oturumunda sunmuş olduğu anayasa değişikliği sonucu Türkiye Devletinin yönetim şekli Cumhuriyet olarak kabul görmesiyle Cumhuriyetin ilan edildi. Cumhuriyetin ilanı ise Türkiye Büyük Millet Meclisinde yani Ankara’da ilan edilmiştir.
